Το Αστείο: Μια Νυχτερινή Ιστορία στην Καρατζόβα

Στον μισοσκότεινο και ατμοσφαιρικό καφενέ του μπαρμπα-Δημήτρη, όπου οι συζητήσεις κυλούν με πολιτισμένο τρόπο και η ατμόσφαιρα γεμίζει από τον καπνό του τσιγάρου, οι παρέες απολαμβάνουν το μπρούσκο κρασί του ιδιοκτήτη και φαίνεται να έχουν βρει την ιδανική τους απομόνωση. Ίσως το ξημέρωμα να έχει αργήσει, αλλά οι πελάτες, κολλημένοι στα τραπέζια τους, δεν ταλαιπωρούνται από τον χρόνο, αν και το κουρδιστό ρολόι στον καπνισμένο τοίχο δείχνει να έχει περάσει η ώρα δέκα.

Η κοινωνική αλληλεπίδραση, εν μέσω φάρσας και πειραγμάτων, συχνά περιπλέκεται, με τους καλεσμένους να φτάνουν στα άκρα. Ο καφετζής αναγκάζεται πολλές φορές να διαταράξει τη συγκέντρωση, αλλά οι φωνές και τα γέλια επανέρχονται μόλις αυτός απομακρύνεται. Κάποιοι, μεθυσμένοι πλέον, υποπτεύονται ότι οι άλλοι τους κοροϊδεύουν και οι παρεξηγήσεις οδηγούν σε νέα φασαρία.

Η νύχτα προχωρά και ο κρύος Φεβρουάριος σφίγγει την τοποθεσία, με τον αέρα να παρασύρει σκόνες και ξερά φύλλα, δημιουργώντας ένα σκηνικό σχεδόν σουρεαλιστικό. Ένας περίεργος άντρας, γνωστός ως Καρατζοβίτης, τρέχει στους δρόμους, βγάζοντας τις σκόνες και προκαλώντας το μάτι των περαστικών. Με το πέρασμά του, οι διαταραχές συνεχίζονται και η νύχτα αποκτά μια ιδιαίτερη διάσταση καθώς οι ήχοι αναμιγνύονται με τις σιωπές των σπιτιών.

Σε αυτό το περιβάλλον, οι θαμώνες του καφενέ είναι έτοιμοι για κουβέντα και κάποιες υπερβολές. Ο Δημητρός, ένας από τους θαμώνες, ακούει τις ιστορίες του Σπασάκου, ο οποίος με περηφάνια περιγράφει τα κατορθώματά του στην Αλβανία ως φαντάρος. Όμως η συζήτηση παίρνει αντιπαραθετικές τροπές με διάθεση για πειράγματα και σπόντες. Ο Σπασάκος προσπαθεί να πείσει τους γύρω του για την ανδρεία του, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι οι φίλοι του αμφισβητούν τη θηλυκή του αυτοπεποίθηση.

Ο Ντάφλες, άλλος ένας από τους Θαμώνες, προσπαθεί να ρίξει λίγο φως και ειρήνη στην ατμόσφαιρα, αλλά η πλάκα συνεχίζεται. Το παιχνίδι έχει κλίση προς τον Σπασάκο, ο οποίος οδηγείται σε μια απόφαση που θα τον φέρει πιο κοντά στις φοβίες του. Σε έναν ξαφνικό διάλογο, του προτείνεται να αποδείξει τη γενναιότητά του πηγαίνοντας στο νεκροταφείο για να καρφώσει ένα μαχαίρι στον τάφο του θείου του, που πρόσφατα απεβίωσε.

Η πρόταση αυτή προκαλεί αναταραχή και αγωνία στον Σπασάκο. Η σκέψη να βρεθεί μόνος του ανάμεσα σε πεθαμένους τον τρομάζει. Ο Δημητρός, όμως, προσπαθεί να τον ενθαρρύνει, λέγοντας του με χιούμορ να το κάνει. Ο Σπασάκος αναγκάζεται, εκ των πραγμάτων, να επιλέξει μεταξύ του φόβου της αποτυχίας και της αναγνώρισης της προκλητικής του γενναιότητας.

Επί της ουσίας, η νυχτερινή πορεία προς το νεκροταφείο γεμίζει τη σκέψη του Σπασάκου με ανησυχίες και αμφιβολίες. Οι φίλοι του ακολουθούν τον δρόμο του, αναμένοντας την αντίδρασή του, καθώς αυτός σταματά και εξετάζει το μνήμα του θείου του. Ο φόβος του γίνεται εντονότερος υπό την σκιά του σκονισμένου αέρα και των αστεριών. Η απόφαση να δράσει τον οδηγεί σε μια κατάσταση αφασίας, καθώς θησαυρίζει τις τελευταίες ελπίδες του στο τι θα ακολουθήσει.

Κάτω από αυτή τη συνθήκη, ο Σπασάκος γονατίζει και καρφώνει το μαχαίρι στο χώμα. Μόλις επιχειρεί να σηκωθεί, μια αόρατη δύναμη τον κρατά και τον ρίχνει πίσω. Οι φίλοι του, αντί να επωφεληθούν από την κατάσταση, προσπαθούν να τον συνεφέρουν και ανακαλύπτουν την αλήθεια πίσω από την λιποθυμία του.

Η ενοχή των φίλων για το σχήμα που πήρε η κατάσταση τους οδηγεί στο σπίτι του Σπασάκου. Έχοντας μείνει χωρίς αισθήσεις, τον τοποθετούν δίπλα στη σόμπα να αναρρώσει, ενώ η ατμόσφαιρα στο καφενείο, συνεχίζεται να γεμίζει με γέλια και συμμετοχές.

Αυτή η νυχτερινή ιστορία, γεμάτη από πνεύμα και αναμνήσεις, καταδεικνύει τις συνηθισμένες ανθρώπινες ανησυχίες και την ελαφρότητα της ύπαρξης στην καρδιά της Δωροθέας της Καρατζόβας.

Τρύφων Ούρδας